Dokąd zmierza PFRON

Dokąd zmierza PFRON?

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) został powołany w celu wspierania osób z niepełnosprawnością poprzez finansowanie ich rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz działania na rzecz aktywizacji na rynku pracy. Jednym z głównych jego celów jest promowanie zatrudnienia osób z niepełnosprawnością, które ma pomóc w ich integracji społecznej i zwiększeniu poziomu samodzielności. Niestety, im skuteczniej PFRON realizuje swoje cele i więcej osób z niepełnosprawnością podejmuje pracę, tym trudniejsza staje się jego sytuacja finansowa.

Podstawowym źródłem finansowania PFRON są składki, które muszą odprowadzać pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników, jeśli nie osiągają 6% zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. System ten ma na celu motywowanie firm do zwiększania liczby zatrudnionych osób z niepełnosprawnością i po osiągnięciu wymaganego wskaźnika zwolnienia z opłat na rzecz PFRON. Paradoksalnie, im więcej pracodawców decyduje się zatrudnić osoby z niepełnosprawnością tym mniejsze są jednak wpływy PFRON, ponieważ coraz większa liczba firm po osiągnięciu progu 6% jest zwolniona z obowiązkowych opłat. Sukces w zakresie zwiększania poziomu zatrudnienia osób z niepełnosprawnością prowadzi tym samym do zmniejszania przychodów PFRON i sprawia, że Fundusz staje się ofiarą własnego sukcesu.

Drugim elementem, który przyczynia się do pogorszenia sytuacji finansowej PFRON, jest system dofinansowań do wynagrodzeń osób z niepełnosprawnością. Zgodnie z ustawą, Fundusz zobowiązany jest do wspierania pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnością poprzez częściowe dofinansowanie ich wynagrodzeń. W miarę wzrostu liczby zatrudnionych osób z niepełnosprawnością rosną jednak koszty, jakie PFRON musi ponieść w ramach dofinansowania wynagrodzeń, ponieważ nie tylko traci on wpływy z tytułu wpłat od pracodawców, ale również musi przeznaczyć coraz większe środki na ich wsparcie finansowe z tytułu zatrudnienia osób z niepełnosprawnością.

Sytuacja, w której im skuteczniejszy jest PFRON, tym bardziej pogarsza się jego sytuacja finansowa, wskazuje na problematyczną strukturę jego finansowania. Model oparty na składkach pracodawców i jednoczesnym ich wsparciu poprzez dofinansowania do wynagrodzeń okazuje się nie tylko niewystarczający, ale również sprzeczny z długoterminowym celem funkcjonowania Funduszu, czyli integracji osób z niepełnosprawnością na rynku pracy i zapewnieniu im niezależności. W dłuższej perspektywie finansowanie PFRON wyłącznie z wpłat od pracodawców i budżetu państwa może okazać się niewystarczające, zwłaszcza jeśli wzrośnie liczba osób z niepełnosprawnością podejmujących pracę. W tej sytuacji Fundusz stoi przed dylematem, czy nadal zachęcać do zatrudniania osób z niepełnosprawnością ryzykując własną stabilność finansową czy też ograniczać wsparcie, co byłoby jednak sprzeczne z jego misją.